راه های انتقال و تشخیص ایدز

ایدز یا AIDS مخفف کلمه "ACQUIRED IMMUNE DEFICIENCY SYNDROME" به معنای "سندرم نقص اکتسابی ایمنی" است. ایدز در اثر اختلال عملکرد ایمنی سلولی و هومورال رخ می‌دهد و به دنبال آن بیمار درمقابل انواع عفونت‌ها و سرطان‌ها 3115 بی‌‌دفاع شده و در نهایت منجر به مرگ فرد می‌شود. انسان‌های مبتلا حتی در مقابل بیماری‌ها و عفونت‌های بسیار سبک هم نمی‌توانند مقاومت کنند.

ایدز در آغاز در بین مردان هم‌جنس باز فعال از نظر جنسی و افراد معتاد به داروهای وریدی در ایالات متحده شناسایی شد و تا سال 1985مردان هم‌جنس باز، عامل انتقال سه چهارم موارد ایدز بودند. در ایران اولین مورد ایدز، در یک کودک 6 ساله در سال 1366 مشاهده شد. وی از فرآورده‌های خونی وارداتی به کشور استفاده می‌کرد و از آن زمان به بعد انجام آزمایش خون برای استفاده کنندگان از فرآورده‌های خونی اجباری شد.

عامل بیماری ایدز، ویروسی از خانواده رترو ویروس‌ها به نام ویروس نقص ایمنی انسان (HIV) HUMAN IMMUNODEFICIENCY VIRUS است و هنوز واکسن یا درمان موثری برای آن وجود ندارد.

راه‌های انتقال ویروس ایدز

1- از راه خون و فرآورده‌های خونی آلوده: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که بسیاری از فرآورده‌های خونی از جمله پلاسما، گلبول قرمز متراکم، فاکتور انعقادی، خون کامل و پلاکت می‌توانند باعث آلودگی شوند و آلبومین و گاماگلوبولین خطر آلودگی ندارد.

2- پیوند نسج آلوده

3- استفاده مجدد از سرنگ و سرسوزن‌های استفاده شده: این عامل انتقال به‌خصوص در معتادان تزریقی، عامل مهم انتشار بیماری است.

4- استفاده از لوازم پزشکی و دندان‌پزشکی استریل نشده و آلوده

5- استفاده از ابزار مشترک جهت خال‌کوبی، ختنه، سوراخ کردن گوش، حجامت و ...

6- استفاده از تیغ سلمانی مشترک

7- تماس جنسی دو فردی که یکی از آن‌ها آلوده به ویروس باشد. توجه داشته باشید که سن، جنس، نژاد و رنگ تأثیری در انتقال بیماری ندارد.

برخلاف جداسازی ویروس ایدز از بسیاری از ترشحات بدن مانند خون، ترشحات جنسی مردان و زنان، بزاق، ادرار، اشک، عرق، شیرمادر و مایع مغزی نخاعی و ... ، سرایت در اثر تماس با همه آن‌ها صورت نمی‌گیرد و فقط خون، ترشحات جنسی و شیرمادر، عامل انتقال هستند.

8- انتقال از مادر به کودک: احتمال انتقال بیماری قبل از زایمان، در حین زایمان و پس از زایمان از مادر آلوده به فرزند وجود دارد. البته انتقال در حین بارداری و وضع حمل از زمان بعد از زایمان بیشتر است. حدود 45- 20 درصد مادرانی که آلوده هستند، عفونت را به فرزندان خود منتقل می‌کنند. هم‌ چنین ثابت شده است، که شیر مادران آلوده می‌تواند سبب انتقال ویروس از مادر به فرزند باشد.

امروزه در اکثر کشورهای دنیا خون و فرآورده‌های خونی را از نظر آلودگی به ویروس ایدز، مورد بررسی قرار می‌دهند. متأسفانه در کشور ما انتقال بیماری در میان استفاده کنندگان از سرنگ‌های مشترک (معتادان تزریقی) میزان قابل توجهی از انتقال در سال‌های اخیر را به خود اختصاص داده است.

برخلاف جداسازی ویروس ایدز از بسیاری از ترشحات بدن مانند خون، ترشحات جنسی مردان و زنان، بزاق، ادرار، اشک، عرق، شیرمادر و مایع مغزی نخاعی و ... ، سرایت در اثر تماس با همه آن‌ها صورت نمی‌گیرد و فقط خون، ترشحات جنسی و شیرمادر، عامل انتقال هستند. بنابراین ویروس ایدز از راه تماس‌های عادی مانند کار کردن با هم، صحبت کردن، هم سفر شدن، غذا خوردن، هم‌چنین از راه استخر، توالت، حمام، دست دادن، بغل کردن، بوسیدن، استفاده از ظروف غذاخوری مشترک، عطسه، سرفه، گوشی تلفن و ... قابل انتقال نیست.